1. Thu hoạch củ dòm 

Thời điểm thu hoạch: Củ dòm thường được thu hoạch vào mùa thu hoặc mùa đông, khi cây đã hoàn toàn trưởng thành và tích tụ đủ dưỡng chất. Thời điểm này, củ dòm có hàm lượng hoạt chất cao nhất, đảm bảo tác dụng chữa bệnh tốt nhất.

Cách thu hoạch:

• Chuẩn bị dụng cụ: Sử dụng cuốc hoặc xẻng để đào củ. Đảm bảo dụng cụ sắc bén và sạch sẽ để tránh làm hỏng củ hoặc lẫn tạp chất.
• Đào củ: Đào nhẹ nhàng xung quanh gốc cây để lộ phần củ. Khi đào cần cẩn thận để không làm gãy hoặc tổn thương củ. Sau khi củ được lộ ra, nhẹ nhàng lấy củ ra khỏi đất.
• Rửa sạch: Sau khi thu hoạch, củ dòm cần được rửa sạch đất cát dưới dòng nước chảy. Có thể sử dụng bàn chải mềm để loại bỏ hoàn toàn các bụi bẩn bám trên bề mặt củ.

2. Bảo quản củ dòm

Phơi khô:

• Cắt nhỏ: Để củ dòm khô nhanh và đều, nên cắt củ thành những lát mỏng hoặc khúc nhỏ. Độ dày của lát củ khoảng 0,5 - 1 cm là hợp lý.
• Phơi khô: Trải đều các lát củ dòm lên khay hoặc giàn phơi. Phơi ở nơi thoáng mát, tránh ánh nắng trực tiếp vì ánh nắng gắt có thể làm mất hoạt chất của củ. Thời gian phơi thường kéo dài từ 5 - 7 ngày, đến khi lát củ khô hoàn toàn.

Sấy khô:

• Sấy bằng máy: Nếu không có điều kiện phơi nắng, có thể sử dụng máy sấy ở nhiệt độ 40 - 50 độ C. Sấy liên tục cho đến khi củ dòm khô hoàn toàn. Sấy bằng máy giúp bảo quản lâu dài và giữ nguyên được dược tính của củ.

Bảo quản:

• Bảo quản trong hũ thủy tinh: Sau khi củ dòm đã khô, cho vào hũ thủy tinh có nắp đậy kín để tránh ẩm mốc và sự xâm nhập của côn trùng. Nên để hũ ở nơi khô ráo, thoáng mát và tránh ánh sáng trực tiếp.
• Bảo quản trong túi hút chân không: Nếu muốn bảo quản lâu dài hơn, có thể sử dụng túi hút chân không. Hút hết không khí trong túi trước khi hàn kín miệng túi. Cách này giúp giữ nguyên độ khô và dược tính của củ trong thời gian dài.

3. Lưu ý khi sử dụng củ dòm

• Kiểm tra trước khi dùng: Trước khi sử dụng củ dòm để nấu nước uống hay làm thuốc, cần kiểm tra lại xem củ có bị ẩm mốc hay hư hỏng không. Nếu có dấu hiệu bất thường, không nên sử dụng.
• Liều lượng hợp lý: Củ dòm có tác dụng chữa bệnh tốt nhưng cũng cần sử dụng đúng liều lượng để tránh tác dụng phụ. Nên tham khảo ý kiến của thầy thuốc hoặc bác sĩ y học cổ truyền trước khi sử dụng.

Trên đây là một số thông tin về cách thu hoạch và bảo quản cây củ dòm, mong rằng chương trình Sổ tay Nhà nông đã mang tới cho bà con những thông tin hữu ích. Chúc bà con thành công với mô hình của mình!